Tình hình ngành nghề tổng thể: tăng trưởng chậm lại, điều chỉnh cơ cấu

Ngành xây dựng Trung Quốc hiện đang trải qua giai đoạn điều chỉnh và chuyển đổi sâu rộng, đối mặt với nhiều thách thức như sự thay đổi trong cấu trúc nhu cầu, đổi mới công nghệ, cũng như quá trình chuyển đổi sang phát triển xanh và carbon thấp. Tuy nhiên, giai đoạn này cũng mang lại những cơ hội mới. Phân tích dưới đây xem xét các xu hướng tổng thể của ngành, các yếu tố thúc đẩy chính sách, các phân ngành, động lực khu vực, cũng như những thách thức và cơ hội:

I. Xu hướng chung của ngành: Tăng trưởng chậm lại và điều chỉnh cơ cấu

1. Quy mô và Tăng trưởng Thị trường

Năm 2024, tổng giá trị sản lượng của ngành xây dựng Trung Quốc đạt 32,65 nghìn tỷ nhân dân tệ, tăng 4,4% so với cùng kỳ năm trước, nhưng tốc độ tăng trưởng đã giảm 1,4 điểm phần trăm so với năm trước. Giá trị hợp đồng mới giảm 4,74% so với cùng kỳ, đánh dấu bảy quý liên tiếp sụt giảm, cho thấy sự tăng trưởng yếu ớt của ngành. Các công ty hàng đầu như China Construction đã đạt được giá trị hợp đồng mới là 4,5 nghìn tỷ nhân dân tệ trong năm 2024, tăng 4,1% so với cùng kỳ, song tỷ trọng kinh doanh bất động sản vẫn ở mức cao (doanh thu từ hợp đồng đạt 421,9 tỷ nhân dân tệ), cho thấy ngành này vẫn phụ thuộc nhiều vào các hoạt động kinh doanh truyền thống.

2. Sự chênh lệch khu vực đáng kể

Tỉnh Quảng Đông, với vai trò là một cường quốc kinh tế, đã chứng kiến sản lượng xây dựng tổng thể giảm 2,4% so với cùng kỳ trong quý đầu tiên của năm 2025. Sự sụt giảm tại khu vực Đồng bằng Châu Giang (2,6%) cao hơn so với các vùng phía đông, phía tây và phía bắc của Quảng Đông (1,0%). Các vùng phía đông, phía tây và phía bắc của Quảng Đông, nơi có Yunfu và Xingxing, được hỗ trợ bởi các dự án cơ sở hạ tầng, dẫn đến mức giảm tương đối nhỏ hơn, nhưng toàn khu vực vẫn phải đối mặt với áp lực suy giảm.

II. Định hướng chính sách: Chuyển đổi xanh và Xây dựng thông minh

1. Thúc đẩy toàn diện các công trình xanh

Hội đồng Nhà nước đã yêu cầu rõ ràng rằng tất cả các tòa nhà đô thị mới phải tuân thủ đầy đủ các tiêu chuẩn xây dựng xanh vào năm 2025, trong đó diện tích các tòa nhà mới sử dụng năng lượng siêu thấp sẽ tăng thêm 0,2 tỷ mét vuông so với năm 2023, đồng thời việc cải tạo tiết kiệm năng lượng cho các công trình hiện hữu sẽ tăng thêm 2 tỷ mét vuông. Tỉnh Quảng Đông còn đề xuất cụ thể rằng đến năm 2025, tỷ lệ phủ pin mặt trời trên các mái nhà của các công trình công cộng mới và nhà máy cần đạt mục tiêu 50%, trong khi lượng điện tiêu thụ chiếm hơn 55% tổng năng lượng sử dụng trong các tòa nhà. Điều này đã thúc đẩy việc ứng dụng các vật liệu xây dựng xanh (như gạch bê tông khí chưng áp) và công nghệ tích hợp pin mặt trời, qua đó các công ty như Đông Phương Ngọc Hồng nâng cao năng lực cạnh tranh nhờ chứng nhận xanh.

2. Đẩy nhanh việc triển khai Xây dựng Thông minh

Công nghệ BIM, các công trình xây dựng lắp ghép và công trường xây dựng thông minh đã trở thành những lĩnh vực chuyển đổi then chốt. Tỷ lệ mục tiêu về các công trình lắp ghép vào năm 2025 là 30%, thúc đẩy số lượng công ty sản xuất linh kiện lên tới 2.493 doanh nghiệp. Tỉnh Quảng Đông đang thúc đẩy quá trình công nghiệp hóa thông qua các chính sách ưu đãi, chẳng hạn như tỷ lệ 87,92% trong sản lượng công trình xây dựng của Quảng Tây vào năm 2023. Các công ty hàng đầu như China Construction đang tăng cường đầu tư vào các dự án xây dựng thông minh tại nước ngoài, với số hợp đồng ký mới trong tháng 1 năm 2025 tăng trưởng 347% so với cùng kỳ năm trước.

III. Các tiểu ngành: Sự thu hẹp truyền thống và tăng trưởng đang nổi lên

1. Nhu cầu yếu trong các lĩnh vực truyền thống

Nhu cầu bất động sản nhà ở tiếp tục giảm do quá trình đô thị hóa chậm lại và những thay đổi về nhân khẩu học. Năm 2024, giá trị sản lượng của ngành xây dựng nhà ở giảm 0,4% so với cùng kỳ năm trước, trong khi ngành xây dựng công trình dân dụng giảm 4,4%. Tăng trưởng đầu tư cơ sở hạ tầng đã chậm lại, với các dự án quy mô lớn như đường sắt và đường cao tốc gần đạt đến ngưỡng bão hòa, chuyển hướng sang hạ tầng mới (ví dụ: thành phố thông minh và các cơ sở năng lượng tái tạo).

2. Tiềm năng tăng trưởng trong các lĩnh vực mới nổi

- Cải tạo đô thị: Đất nước đã bước vào giai đoạn đổi mới cơ sở, với các dự án như cải tạo khu dân cư cũ và sửa chữa các công trình đô thị đang trở thành điểm tăng trưởng mới. Quảng Đông đang thúc đẩy quá trình cải tạo đô thị theo hướng hữu cơ thông qua chính sách "bảo tồn, cải tạo và phá dỡ", đồng thời kiểm soát chặt chẽ việc phá dỡ và xây dựng quy mô lớn.

- Thị trường quốc tế: Các dự án "Vành đai và Con đường" đang thúc đẩy tăng trưởng đơn hàng từ nước ngoài. Giá trị hợp đồng mới của China Construction cho các dự án ở nước ngoài năm 2024 đạt 221,3 tỷ nhân dân tệ, tăng 19% so với cùng kỳ năm trước. Những dự án nước ngoài như dự án đường sắt Algeria chứng minh khả năng cạnh tranh của các công ty Trung Quốc trên thị trường cơ sở hạ tầng quốc tế.

- Công trình Xanh và Thông minh: Thị trường công trình thông minh dự kiến sẽ tăng trưởng với tốc độ tăng trưởng kép hàng năm là 12%, với các ứng dụng chính trong các khu phức hợp thương mại và công viên thông minh. Tỷ lệ thâm nhập của vật liệu xây dựng xanh vượt quá 50%, đồng thời thiết bị xây dựng tiết kiệm năng lượng và các nền tảng quản lý kỹ thuật số đang ngày càng được sử dụng rộng rãi.

IV. Thách thức và Phản ứng: Chi phí, Tài năng và Rủi ro

1. Áp lực chi phí và cạnh tranh thị trường

- Biến động nguyên liệu: Giá thép đã lao dốc (ví dụ, thép thanh tại Quảng Tây giảm xuống còn 3.130 nhân dân tệ/tấn), trong khi giá xi măng lại tăng lên (xi măng đóng bao P.042,5 ở mức 385 nhân dân tệ/tấn). Giá cát và sỏi đã tăng mạnh 8% do các hạn chế về môi trường đối với hoạt động khai thác, khiến việc kiểm soát chi phí trở nên thách thức hơn đối với các công ty.

- Cạnh tranh giá thấp: Lợi nhuận của các doanh nghiệp vừa và nhỏ đã bị ép xuống dưới 5%, trong khi mức độ tập trung ngành nghề ngày càng tăng, với tám công ty xây dựng nhà nước lớn chiếm tỷ lệ ngày càng cao trong tổng giá trị các hợp đồng mới.

2. Thiếu hụt lao động và khoảng cách về kỹ năng

Ngành công nghiệp đang đối mặt với cả "tình trạng thiếu lao động" và "thất nghiệp cấu trúc". Trong khi nguồn cung lao động phổ thông đang dư thừa, lại thiếu tới 40% nhân lực có tay nghề cao trong các lĩnh vực xây dựng tiền chế và xây dựng thông minh. Tỉnh Quảng Đông đang giải quyết vấn đề này thông qua đào tạo công nhân ngành (chẳng hạn như Chứng chỉ Đào tạo Nghề Sơ cấp Thâm Quyến) và hợp tác giữa nhà trường và doanh nghiệp nhằm nâng cao kỹ năng. Tuy nhiên, mức tăng trưởng lương trong ngành thiết kế kiến trúc dự kiến chỉ đạt 0,7% vào năm 2025, cho thấy khả năng thu hút nhân tài là chưa đủ.

3. Rủi ro Tài chính và Tín dụng

Tình hình tài chính của các công ty xây dựng nhìn chung vẫn còn yếu, với điểm năng lực tài chính trung bình chỉ đạt 45 điểm (trên thang 100) trong năm 2023.